Obowiązek konsultacji wypowiedzenia o pracę
MOP o liście członków związku
(24.10.2012) Wraca temat listy imiennej. 21 listopada Sąd Najwyższy wyda ważną uchwałę w tej sprawie.
Na nowo toczy się dyskusja dotycząca powinności pracodawcy zwracania się do organizacji związkowej w sprawach indywidualnych. Przepis art. 30 ust. 2(1) ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 854 ze zm.) stanowi, że w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, w których przepisy prawa pracy zobowiązują pracodawcę do współdziałania z zakładową organizacją związkową, pracodawca jest obowiązany zwrócić się do tej organizacji o informację o pracownikach korzystających z jej obrony. Jeżeli w ciągu 5 dnia pracodawca tej informacji nie otrzyma, nie ma obowiązku współdziałania z zakładową organizacją związkową w sprawach dotyczących tych pracowników.
Wydawało się, że ten wieloletni problem kończy uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2012 r. (III PZP 7/11, OSNP 2012/17-18/213). SN stwierdził w niej, że pytanie o to, czy dana osoba korzysta z obrony związku zawodowego, pracodawca ma kierować do zakładowej organizacji związkowej za każdym razem, gdy zamierza zwolnić pracownika. Nieudzielenie przez zakładową organizację związkową żądanej przez pracodawcę informacji o pracownikach korzystających z jej obrony, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku zawiadomienia organizacji związkowej o zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, jeżeli nieudzielenie tej informacji było uzasadnione ochroną danych osobowych.
14 marca 2012 r. Sąd Najwyższy wydał jednak odmienny wyrok. Mówi on, iż w przypadku zwrócenia się pracodawcy do zakładowej organizacji związkowej w trybie art. 30 ust. 2(1) ustawy z 1991 r. o związkach zawodowych, która nie udziela w ciągu 5 dni informacji o korzystaniu przez pracownika z jej obrony zwalnia pracodawcę z obowiązku zasięgnięcia opinii związku, przewidzianej w art. 38 k.p. Jeżeli w tej sytuacji, przed dokonaniem wypowiedzenia pracownik stał się członkiem związku zawodowego, a pomiędzy zasięgnięciem informacji a dokonaniem wypowiedzenia nie upłynął nadmiernie długi okres czasu uzasadnione jest pominięcie przez pracodawcę trybu z art. 38 k.p. W tego rodzaju okolicznościach faktycznych obowiązek konsultacji może wynikać z inicjatywy samego pracownika lub struktury organizacyjnej związku zawodowego, którego jest członkiem. Jedynie nadmierny upływ czasu może oznaczać konieczność ponowienia wystąpienia pracodawcy do związku zawodowego w trybie art. 30 ust. 21 ustawy (I PK 117/11, LEX nr 1167465).
W związku z tak istotną rozbieżnością w orzecznictwie, 21 listopada br. Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podejmie kolejną uchwałę w sprawie tzw. imiennej listy członków związku zawodowego.
Wykładnia przepisów krajowych - art. 30 ust. 2(1) ustawy o związkach zawodowych - musi uwzględniać pogląd Międzynarodowej Organizacji Pracy, która uznaje za dyskryminacyjne działania polegające na sporządzaniu list członków związku zawodowego. W Raportach Komitetu Wolności Związkowej MOP dostępnych na stronie: http://www.ilo.org czytamy m.in., że:
- Zakładanie rejestrów z danymi o członkach związków zawodowych narusza prawa jednostki (w tym prawo do prywatności), a rejestr taki może służyć tworzeniu czarnych list pracowników (zob. Raport nr 326, sprawa nr 2067, ust. 512.).
- Ustalenie liczby członków związku nie wymaga sporządzenia ich listy. Liczbę członków można ustalić na podstawie dokumentacji składkowej, bez sporządzania listy imiennej, która mogłaby ułatwić dyskryminacyjne działania antyzwiązkowe (zob. Raport nr 327, sprawa nr 2132, ust. 661.).
- Stosowany w praktyce przez władze wymóg dostarczenia imiennej listy członków organizacji wraz z kopiami ich legitymacji członkowskich, mający służyć ustaleniu najbardziej reprezentatywnego związku, stanowi problem w odniesieniu do zasad wolności związkowej. Wymóg tego rodzaju niesie ze sobą ryzyko prześladowania czy dyskryminacji z tytułu przynależności związkowej (zob. Raport nr 336, sprawa nr 2153, ust. 166.).
- Wszystkie praktyki związane z umieszczaniem na czarnej liście osób pełniących funkcję związkową lub członków związku zawodowego stanowią poważne zagrożenie dla swobodnego egzekwowania praw związkowych i, generalnie rzecz biorąc, rząd powinien stosować surowe środki w celu zwalczania takich praktyk (zob. Raport nr 304, sprawa nr 1850, ust. 217; Raport nr 335, sprawa nr 2274, ust. 1125; oraz sprawa nr 2270, ust. 1394.).
Polska jest członkiem Międzynarodowej Organizacji Pracy i ratyfikowała Konwencje nr 87 i 98 dotyczące wolności związkowej, w związku z tym ma obowiązek tworzyć przepisy prawa w taki sposób aby były zgodne z jej standardami. Nieprzestrzeganie wolności związkowych może być przedmiotem skargi do MOP.
Dlatego przypadki praktyk polegające na zamiarze pozyskiwania przez pracodawców tzw. listy imiennej wszystkich członków zakładowej organizacji związkowej, bez odniesienia jej do konkretnych zamierzonych działań związanych z wypowiedzeniem bądź rozwiązaniem stosunku pracy ze wskazanymi na liście osobami, należy zgłaszać na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.